Boomklever
Sitta Europaea
Eurasian Nuthatch
Profiel
De boomklever is een vertrouwde broedvogel van 's-Neerlands bossen. En het gaat ze al meerdere decennia bijzonder voor de wind. Werden hun aantallen in de eerste 'Atlas van de Nederlandse Broedvogels' (Sovon, 1979) geschat op 5000-6000 paar. Huidige paar schattingen (Sovon, 2018) liggen maar liefst een factor zes hoger (31000-38000). Het gevolg van een gestage groei van de populatie over deze lange periode.
Met deze sterke toename is ook het geografisch broedgebied van de klever aanzienlijk uitgebreid. Hoofdzakelijk nu over de gehele Oostelijke helft van Nederland. En in mindere mate langs de kust, meer lokaal in de smalle boszone van de binnen duinstreek van Noord en Zuid Holland.
Profile
The Eurasian Nuthatch is a familiar resident breeding bird in the country's forests. And for already several decades their numbers are increasing strongly. Estimates in the first 'Atlas of the Dutch Breeding Birds' (Sovon, 1979) numbered 5000-6000 pairs. Current pair estimates (Sovon, 2018) are six times higher (31000-38000). The result of a steady growth of the breeding population over that long period.
With that strong increase its geographical spread also widened significantly, now covering primarily the whole Eastern inland half of the country. And to a lesser extent along the coast, more localised in the narrow forest zone lining the inner coastal dune belt in the provinces of 'North Holland' and 'South Holland'.
Sovon, Broedvogel Monitoring Project (BMP)
De boomklever kwam dit jaar voor mij prominent in beeld tijdens tellingen voor het 'Sovon' Broedvogel Monitoring Project (BMP). Tellingen verricht ik in twee gebieden. Eén gebied in het middenduin van de Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD), en één gebied in het binnenduin bos op het landgoed van Huis-te-Vogelenzang, direct aangrenzend ten Oosten van de AWD.
Zijn uitbundige luide voorjaars roep maakt het spotten van boomklevers eenvoudig. De eerste telling inventarisatie leverde direct ook een aanzienlijk aantal (7) bezette nest lokaties op. Deels op het landgoed en deels direct aangrenzend in de AWD. Eén daarvan in de AWD leende zich goed voor fotografie, door de relatief lage positie op slechts enige meters hoogte in een abeel. Van de boeiende activiteiten van dit boomklever paartje en hun kroost, over de volledige broedperiode van nestbouw op 25 maart tot en met het uitvliegen van de jongen op 20 mei, maakte ik de volgende foto serie.
Sovon, Broedvogel Monitoring Project (BMP)
The Nuthatch featured prominently this year in my bird count acitivities for the 'Sovon' Breeding Bird Monitoring Project (BMP). I conduct such counting in two areas. One area situated in the middle dunes secion of the Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD), and the second in the inner dune forest area on the 'Huis-te-Vogelenzang' estate grounds, bordering the AWD on the East side.
Its loud and distinct spring calls make the spotting of nuthatches easy. Already the first inventorising count yielded a significant number (7) of occupied nesting sites, some on the estate grounds and some directly adjacent in the AWD. One in the AWD was particularly well suited for photography, given its position only just a couple of metres up in a white poplar. Over a period of eight weeks (25 March-20 May), I captured the following photo series of the fascinating activities of the nuthatch pair and their young. From the initial nest building to the flying out of the young.
Het boomklever paar heeft een oude nestholte van een grote bonte specht uitgekozen. Naast een 'grote schoonmaak' van de nestholte besteden de klevers ook veel tijd aan het remodelleren van de entree. De opening van de grote bonte specht nestholte is duidelijk te ruim bemeten voor de aanzienlijk kleinere klevers.
Geen nood. Met grote toewijding verkleinen de klevers de opening door langs de rand plakkerige natte aarde aan te smeren. Hier is een oudervogel gearriveerd met alweer een snavel vol 'specie' aarde. Die wordt vervolgens intensief 'snavelend' verdeeld tot uiteindelijk een min of meer gelijkmatige binnenring.
Opmerkelijk was dat er gedurende de gehele broedperiode werd geremodelleerd. Zelfs tot op de allerlaatste dag van het uiteindelijke uitvliegen. Iets boven het nestgat zaten in een oud breukvlak van een vroegere zijtak ook nog enkele aanzienlijk kleinere openingen. Die reikten kennelijk eveneens tot in de nestholte, want ook deze gaatjes werden vakkundig 'dichtgemetseld'. Vermoedelijk om regenwater en wellicht ook ongewenste insecten buiten te houden.
The Nuthatch pair has selected a former nest cavity of a Great Spotted Woodpecker from foregoing years. Besides a rigorous clean-out of the cavity, the nuthatches also do a great job remodelling the nest cavity entrance. The entrance opening is quite oversized for the considerably smaller Nuthatch.
No worries. With impressive mastery and persistence the nuthatches reduce the entrance opening diameter. By applying a layer of blackish sticky plaster (a mix of moisturous earth and decayed plant parts). Here an adult has arrived with yet another bill full of plaster. That is applied repetatively with the bill, shaping ultimately a smooth and even inner ring.
Remarkably the modelling was continued all through the nesting period. Even until the very last day of the flying out. On the fracture face of a once side branch just up from the entrance opening, there were also a couple of small openings. Openings which apparently also extended to and connected with the nest cavity. These were also meticulously sealed off with plaster. Presumably to prevent rain water and perhaps also unwanted insects getting in.
Jongen voeren
Het voeren van hun gulzige jongen is voor broedpaar oudervogels een inspannende dagtaak. Veel kleine en middelgrote broedvogels van het binnenduin bos hebben het voordeel dat in het voorjaar de talrijke grote eiken in fris groen blad komen, en dat dit blad massaal wordt gegeten door o.a. de helgroene rupsjes van de Eikenbladroller (Tortrix viridana). Hier arriveert een oudervogel met een snavel vol.
Feeding the young
Feeding their ravenous young is an intensive day-filling task for breeding pair adults. Many small and medium-sized breeding birds of the inner dune forest have the advantage that the unfolding lushgreen spring foliage of the numerous large oak trees is on the menu of masses of small caterpillars, o.a. of the Green Oak Tortrix (Tortrix viridana). Here one of the adult birds arrives with a bill full of these.
En wat er met volle snavels in gaat moet, zeer snel verteerd, er als uitwerpselen weer uit. Het zijn kleine witte 'zakjes' omgeven door een stevig vlies. De oudervogels voeren deze zeer regelmatig af en houden zo het nest schoon en vrij van ongedierte.
Het 'ogenschijnlijk' vreemde aan de onderstaande foto, is de omgekeerde stand van de oudervogel. Met de 'luier' in de snavel kijkend naar binnen in plaats van wegvliegend naar buiten gericht. Het was een opmerkelijk om te kunnen zien dat deze 'luier' niet door de oudervogel uit de nestholte van binnen werd gehaald. De voor het gat wachtende oudervogel kreeg die 'luier' .......door het jong zelf aangereikt!
And what goes in by the bill full is, after rapid digestion, carried out as droppings .These droppings are shaped as small white sacks with a firm fleece cover. The adult birds dispose of these systematically to keep the nest cavity clean and clear of bugs.
The seemingly odd feature of the photo below is the apparent reversed position of the adult bird. Sitting with the dropping 'diper' in the bill and looking inward, rather than flying straigth out with it.
It was remarkable seeing that the dropping wasn't collected by the adult inside the nest cavity. Waiting there outside, it got passed the 'diper'.....from the inside by the young itself.
Van veel vogelsoorten is bekend dat de jongen zelf effectief bijdragen aan de afvoer van hun uitwerpselen. Bij voorbeeld door deze vloeibaar in een straal rechtstreeks uit te werpen over de nestrand. Waarvoor zij keurig in omgekeerde 'staart-naar-buiten' stand gaan zitten (zie havik T&T).
Of bij voorbeeld door het uitwerpsel te produceren in een 'staart-richting-ouder' stand (zie Grauwe Vliegenvanger T&T).
Hier reikte een bijna vliegvlug jong dit pakketje uitwerpsel aan aan de buiten de nestholte wachtende ouder. Ik zag duidelijk hoe het door de nauwe nestholte opening naar buiten werd gestoken. Het was vanuit mijn camera positie niet te zien of dit aanreiken gebeurde in de snavel. Door de smalle opening lijkt dat de enige logische veronderstelling
For many bird species it is known that the young themselves contribute actively (and ingeneously !) in the disposal of their droppings. For example by ejecting it in fluid form directly outward from the edge of the nest. For which they reverse themselves in a 'tail-pointing-outward' position (see Goshawk T&T). Or for example by delivering the dropping to the waiting adult straight in a butt-up transfer (see Spotted Flycatcher T&T).
Here an almost ready-to-fly young (invisible, back in the entrance) passes this dropping to the waiting parent outside.
I was lucky to notice the actual passing movement. From my position it was not possible to see if the young passed the dropping in its bill. Given the passing through this narrow opening, this seems the only plausible assumption.
Bijna tijd om uit te vliegen
Je hoopt het maar de kans daarop is natuurlijk uiterst klein. Te kunnen zien .....en fotograferen.... hoe de jongen tenslotte uitvliegen. Toch gebeurde dat zowaar tijdens de fotosessie in de ochtend van 20 mei. Drie dagen eerder leken er al tekenen te zijn dat het moment van uitvliegen waarschijnlijk niet ver weg meer was. Meerdere keren stak een jong toen al zijn kop een klein stukje uit de nestholte opening. Ook vertoonden de oudervogels een opvallend ander gedrag, te zien op de drie onderstaande fotos.
Er werd nog gewoon normaal gevoerd maar tussendoor bleef één ouder een flink tijdje voor de nestholte opening hangen. Na enige tijd kwam ook de andere oudervogel met voer in de snavel daarbij. Deze gaf vervolgens 'snavel-aan-snavel' wat van het voer over aan de andere ouder, in plaats van aan de jongen. Een paar minuten later waren zij beiden tegelijk weer terug en hingen een poosje 'zij-aan-zij' voor de nest opening. Toen werd er weer door een ouder met wat zwarte 'metsel specie' in de snavel aan de opening rand gewerkt. Ook een beetje daarvan werd door de oudervogels 'snavel-aan-snavel' gedeeld.
Maar tenslotte gingen beiden toen toch weer over op de vertrouwde orde van de dag .....af en aan vliegen en voeren van de jongen.
Fledging time is nearing
One has these hopes but the chance of catching the very moment is very small of course. Being able to see....and photograph .... the fledging of the young. This happened nonetheless unexpectedly on the morning of May 20th. Three days earlier there were already indications that the moment of flying out wasn't far off anymore. Several times, a young stuck its head out of the nest cavity opening. The adult birds also acted in an unusual way, seen captured in the three photos below.
There was the regular feeding as 'normal' but in between flights one adult stayed hanging in the opening for quite a while. The other adult joined with collected caterpillars in the bill. Instead of feeding these to the young, it passed these 'bill-to-bill' to the other adult. After flying off they both returned again simultaneously and hung side-by-side in front of the nest cavity opening. One adult carried in its bill some of the familiar black earthy 'motar' and applied that onto the side of the opening. It also passed a bit of it to the other adult, again 'bill-to-bill'.
But then both resumed their regular order-of-the-day activities......flying their individual feeding shuttles for the young ones.
.
Op de vleugels
Uitvliegen. Ik had er niet op durven hopen laat staan op gerekend. Toen ik mijn fotoshoot begon die morgen rond half tien werd er nog gewoon gevoerd als in voorgaande dagen. Voeren deden de oudervogels voor de opening. Naar binnen hoefden zij niet meer. Steeds was er een jong in de opening zichtbaar. Vaak lange tijd met de kop buiten.
On wings
Fledging. I simply hadn't contemplated the possibility of seeing it, let alone counting on it. At the start of my photoshoot that morning, the feeding shuttles by both adults were going on as normal. They did their feeding hanging in front of the opening. They didn't enter anymore as done until then. Young were visible in the entrance most of the time. Often sticking their heads out a little.
Plotseling waagde een jong het erop en kwam een stuk verder uit de opening. Zijn poten nu ook zichtbaar op de rand. Een weg terug door de opening was er nu niet meer. Even bleef hij daar zitten maar hij verraste mij compleet toen hij fladderend direct al zijn 'eerste vlucht' maakte. Naar een dunne eik op een paar meter afstand. Een oudervogel zat direct naast hem en voerde het jong. Ik was nog maar nauwelijks bekomen van dit onverwachte moment toen er al weer een jong in de opening verscheen. Ook deze aarzelde niet en kwam geheel naar buiten. In plaats van te vliegen besloot deze om zijn (of haar) 'klever' capaciteiten te testen. Vanuit de opening klom dit jong een stukje omhoog.
Suddenly one of the young dared to venture farther out of the entrance. Its toes now also out holding onto the edge. It clearly had no more a way of getting back in again. It sat there for a short stint and then surprised me completely by making its first fluttering flight. To a thin oak only a couple of metres away. An adult bird immediately joined it there and fed it. I had barely got back to my senses after this startling moment when I saw already another young moving outward in the entrance. Also this one didn't hesitate and emerged outside in full. Rather than fluttering off as its predecessor, it decided to give its skills of bark-clinging a first try. It climbed for a bit and then pauzed a while about a metre above the entrance.
De andere jongen volgen hun voorbeeld in rap tempo.
Het was grappig om te zien hoe er twee tegelijk in de opening verschenen. De ene al buiten in de 'pootjes-op-de-rand' stand. De tweede nog in de opening in een zeer grappige stand. Met de kop tussen de pootjes van zijn voorganger.
Voor één werd de eerste stap bijna een duik. Met veel gefladder bleef deze even uit de opening voorover hangen, maar redde zich vervolgens toch ook met corrigerende klever kunsten.
The other young follow suite rapidly.
It was amusing to see how two appeared simultaneously in the entrance. One already outside in the 'toes-on-the-edge' pose. The second one directly behind in the entrance passage and determined to look out as well. By sticking its head out in between the legs of the one in front.
For one emerging young the first step almost became a plunge. Intensive wing fluttering spared it a drop and kept hanging there briefly before it mustered rebalancing in 'nuthatch style'.
Een ouder hing tenslotte nog even kort voor de opening. Controleerde of er nog een laatste achterblijver was, maar het nest was leeg. Het legsel bleek zes jongen groot te zijn.
Prachtig was het om die allemaal gezond en wel te zien uitvliegen. Zorgzaam begeleid door de beide oudervogels. En boeiend was het om de hele broedperiode van acht weken met verrekijker en camera (Canon 1D M-III, 500/700 mm) te volgen.
Een 'Tail&Tale' herinnering om nog lang van te blijven nagenieten.
One adult finally hung briefly at the opening. Checking if any young were still in there, but there weren't. All six of them had made their way out by then. It then flew off to join them in the near surroundings.
It was a beautiful and for me a first time ever experience to observe such fledging life. To see them all take to their legs and wings, accompanied by their caring parents. It was fascinating to follow their activities through the entire breeding period of eight weeks, enjoying close-up viewing and captures through binoculars and camera (Canon 1D M-III, 500/700 mm).
A 'Tail and Tale' memory I surely will treasure for long after.