Grauwe Vliegenvanger

Muscicapa striata

Spotted Flycatcher

De grauwe vliegenvanger zien wij in Nederland helaas steeds minder. Naar schatting van Samenwerkende Vogelwerkgroepen Noord-Holland (SVN) broeden in Noord-Holland thans jaarlijks ruwweg 1000 paren. Een 25-30 jaar geleden waren dat er nog aanzienlijk meer. (info: SOVON)

Ik was dan ook blij verrast toen ik op 5 juni 2018 een grauwe vliegenvanger zag in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Gespot toen hij heen en weer vloog tussen de kale takken van een bijna dode grote kastanjeboom. Verloor hem aanvankelijk een poosje uit het oog maar na een tijdje was hij er weer. Jagend op insecten vanaf de kale kastanjetakken.

De verrassing werd nog groter toen hij, na enig wachten, vloog naar een smalle nis in de dikke kastanjestam. Daar onderin in die nis verscholen zat zowaar ......zijn nestje. Nauwelijks zichtbaar afstekend tegen de donkere zwaar geschubde kastanjestam.

De middagzon stond inmiddels al achter hoge omgevende eiken en esdoorns. De kastanjetakken en het nest lagen daardoor in de schaduw. Besloot daarom om de volgende morgen nog meer fotos te maken in beter licht.

The spotted flycatcher is not seen often in the Netherlands. Their breeding numbers have declined over the past 25-30 years. Current breeding numbers in Noord-Holland are estimated at some 1000 pairs (info: SOVON).

I was therefore happily surprised seeing one on 5 June 2018 in the Amsterdamse Waterleidingduinen. I spotted it flying up and down between the leafless branches of a large nearly dead horse-chesnut-tree. I lost sight of it quickly but after some waiting it reappeared and stayed in the same area. Hunting for insects.

The surprise grew even bigger when it cautiously approached the chesnut and finally flew to a narrow niche in its wide trunk. There in the base of the niche was ....its small nest. Barely visible against the backdrop of the dark heavily scaled tree trunk.

By then, the afternoon sun had dropped behind some large oaks next to the chesnut. The chesnut branches and the nest lay in their shadows. I therefore decided to return the next morning for making more fotos in better light conditions.

Man/Male
Info:
Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Vrouw/Female
Info:
Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Vrouw/Female
Info:
Met het draaiende middag zonlicht lag de kastanjestam aan de nestzijde inmiddels bijna geheel in de schaduw.
Toen was daar dat magisch mooie laatste moment ......het nest met vrouwtje nog net een paar tellen in de nis perfect uitgelicht!

With the midday sunlight turning the chesnut tree on the nest side was almost completely in de shadow.
Then there was this last magical moment,....the nest with female perfectly framed in the very last incident rays of sunlight.

Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Vliegen vangen

Het was boeiend om de vliegenvangers aan het werk te zien.
Insecten vangend met hun snelheid en vliegensvlugge wendbaarheid. De kale takken van de kastanje als ideale 'vliegbasis'. In een paar uren observeren en fotograferen zie je ze allerlei insecten verschalken. Vliegjes, motjes, torretjes, rupsjes, spinnetjes. Met nadruk op 'tjes' want de jongen in het nestje waren toen (6 June) nog klein. Uit mijn zicht (vanaf de grond) werden zij onderin het nestkuiltje met veel zorgzaamheid gevoerd. Bedelgepiep was er niet te horen.

Hun hapjes werden door beide ouders op de kastanjetakken met veel zorgvuldigheid voorbereid.  Insecten werden voorgekauwd in de punt van de snavel en met veel geveeg langs de tak gereduceerd tot sappige mini snacks.

Catching flies

It was fascinating to see the flycatchers go about their hunting business. Catching insects with impressive speed and above all winged agility. Using the bare leafless chesnut branches as bases for their hunting sorties. In watching and shooting fotos for several hours, I saw them catch a great variety of insects. Flies, moths, beetles, caterpillars, spiders. All small-sized as their young were still very small. Out of my line-of-sight (from the ground), they were fed with great parental care down in de small nest bowl. There were no squeeking sounds yet of begging young.

Their insect bites were prepared by both parents sitting on the chesnut branches. Insects were systematically pre-chewed in the tip of their bills and reduced to juicy mini snacks by side-to-side sweeping against the branch.

Man/Male
Info: 
Met een rupsje in de snavel, wachtend om naar het nest te vliegen
Waiting for the moment to fly a small caterpillar bite to the young.

Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Man/Male
Info: 
Met een vliegje, deze keer
With a fly this time.

Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Ouderzorg

Het was een zonnige warme juni dag. Het kwik haalde overdag de 25+ graden. De beide ouders verdeelde hun taken met zorg en toewijding. Het mannetje was continue op insectenjacht. Hij vloog met korte tussenpozen heen en weer tussen de omgevende boomtoppen en het nest beneden. Het vrouwtje zat deels op het nest maar verliet het ook regelmatig. Vermoedelijk om ook om zelf insecten te vangen.

Als het mannetje aanvloog met een volgende hap, vloog zij nu en dan van het nest maar soms bleef zij ook zitten. Bleef zij op het nest dan werd zij door het mannetje gevoerd. Met opengesperde snavel en feloranje keel verwelkomde zij dan haar toegewijde partner.

Parents care

It was a sunny warm June day. Day temperatures up to a balmy 25+ degrees C. Both flycatcher parents divided up their parental duties with devotion and care. The male was catching and shuttling insects to the nest all the time. The female spent part of the time on the nest, shielding her young. But she also left the nest regularly when the young got their feedings and presumably also to catch insects herself.

When the male approached the nest with a next bite, she often left the nest instantly but sometimes stayed put. When she stayed the male came to feed her. With her bill wide opened and her bright orange throat she welcomed her devoted partner.

Vrouw/Female
Info:
Met de snavel open probeert zij wat af te koelen. Zittend op het nest, haar vier piepkleine jongen afschermend van de zon..... bij 25 C +
With open bill she tries to cool off a bit. Sitting on the nest shielding her four very small young from the sun .....at 25 C +

Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Paar/pair
Info: 
Het mannetje voert zijn vrouwtje een insecten snack. 
The male feeds the female an insect snack.

Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Paar/pair
Info: 
Het mannetje voert zijn vrouwtje een insect snack. Van één van de jongen steekt net het puntje van de snavel boven de nestrand uit !
The male feeds the female an insect snack. The bill tip of one of the young is just visible, sticking out above the nest bowl edge !

Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Paar/pair
Info: 
Een tedere overname van een insectenhapje.
A bite of insect gets transferred very tenderly by the male to the female

Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Het (onfortuinlijke) spinnetje 

Vrouwtje vliegenvanger zit lange pozen roerloos op haar nest.
Om haar nog piepkleine pas uit het ei gekomen jongen te warmen en te beschutten. Het mannetje voedt haar regelmatig een hapje insect.

Plotseling ontdekte zij een spinnetje tussen de grove schubben van de boomschors pal achter haar nest. Die smakelijke buitenkans liet zij zich niet voorbijgaan en pikte het zittend op in de punt van haar snavel.

The (unlucky) spider

The female flycatcher sits on her nest, shielding her very small young which probably are no more than only a few days out of the egg. She is being fed regularly by the male who shuttles juicy insect bites to her on the nest.

Suddenly she discovers a little spider moving between the many coarse bark scales on the tree trunk. She didn't hesitate for a moment. Still sitting, she snatch it up in the tip of her bill.

Vrouw/Female
Info:
Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Vliegen en vliegen

De vliegensvlugge vliegenvanger laat zich niet zo eenvoudig in vlucht fotograferen. In de lucht op jacht naar insecten zijn ze al lastig te volgen met de verrekijker, dus laat staan met camera en lange (zwaardere) telelens. Rond en bij het nest is er gelukkig meer en betere gelegenheid om hen in vlucht te vangen. Als de lichtcondities tenminste meewerken aan de noodzakelijke kleinere diafragmas en hogere sluitertijden.

Vliegend van en naar het nest bij het voeren van de jongen biedt vanzelfsprekend de beste mogelijkheden. Daar is hun vliegbaan en vlucht timing het meest voorspelbaar.

Het is altijd spannend om te zien of het lukt en wat het resultaat is. Wat is er scherp en wat is er onscherp op de foto, en geeft dat als geheel een aansprekend vliegbeeld. Vaak is dat laatste een kwestie van persoonlijke smaak en dat maakt het herhaald proberen extra boeiend.

Flies and flying

Catching the swift and agile flycatcher in flight on photo is quite challenging. Best opportunities are near and at the nest. At least when lightconditions are favourable allowing the necessary smaller diafragmas and faster shutter times.

Flying to and from the nest, feeding the young, ofcourse offers the best circumstances. Where there flight paths and timing are most predictable.

It always is exciting to try and see whether the result is as hoped for. What ends up sharp and what ends up more blurred on the photo, and whether this makes an appealing 'in-flight' image.
The latter is often a matter of personal taste and that makes it all the more worthwhile trying (repeatedly).

Info:
Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

Info:
Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 6 June, 2018

De jongen

Op 6 juni was er maar heel even een klein snavelpuntje te zien dat net boven de nestrand uitstak.

Na afwezigheid voor tien dagen was het dan ook spannend om op 15 juni met camera het nest weer te inspecteren. Hadden nest en jongen overleefd? Hadden mogelijk vlaamse gaaien, zwarte kraaien, eksters, marters of eekhoors een voortijdig einde gemaakt aan dit broedsel? Ik was opgelucht toen ik al van afstand de vliegenvanger ouders al weer bezig zag. In het nest lagen vier als kool gegroeide jongen. Slaperig wachtend op de volgende voeding door de ouders. Zo nu en dan snavelde een jong al wat veertjes in zijn nog onvolgroeide vleugels.

Het duurde niet lang voor een ouder met voer arriveerde en in het nest vier helder-oranje kelen wijd open gingen.
Tien dagen eerder waren de gevoerde insectenhapjes nog afgemeten klein. Nu voerden de ouders hun jongen hele insecten.
Zo nu en dan zelfs hele vlinders met vleugels en al. 

Een keer ving een ouder zelfs twee vlinders in één keer en wachtte bij het nest om die aan de jongen te voeren (foto onder).
Bij het voeren gebeurde het miraculeus onwaarschijnlijke. Eén van de twee vlinders ontkwam op de nipper aan de vier gulzige kelen en fladderde weg.

Een spannend vliegenvanger schouwspel waarnaar ik gefascineerd ettelijke uren heb gekeken, en weer een uitgebreide foto shoot van heb gemaakt.

The young

On June 6 only for a short moment did the tip of a small bill of one of the young stick out just above the edge of the nest bowl.

After having been away for ten days, I was therefore curious and apprehensive to inspect the nest once more on June 15, carrying again my camera. My apprehension was about the real possibility that jays, crows, magpies, martens or squirrels had prematurely terminated their young lives. To my great releave, I spotted the parent flycatchers already from the distance. On the nest lay four well grown up young.  They were laying there mostly sleepy, awaiting the next food supply by their parents. Now and then one already pruned the butting feathers of its wings to be.

It didn't take long for a parent with food to appear at the nest. Instantly four bright orange throats opened up wide.
Ten days earlier the parents had fed them still measured very small bites of insect. Now they were fed insects catches whole. Now and then including butterflies with wings and all.

One time one of the adults caught two butterflies in one go and waited a short moment near the nest before feeding these to her young (photo under). Upon feeding the miracuIous-unexpected happened. One of the two butterlies at the very ultimate moment escaped from the four ravenous young throats and fluttered away.

I watched the flycatcher family activities fascinated for several hours while making again an extensive photoshoot.

Info:
De grauwe vliegenvanger heeft twee vlinders in de snavel. Klaar om aan de wachtende jongen te voeren.
The spotted flycatcher holds two butterflies in its bill, ready to feed to the awaiting young.

Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 15 June, 2018

Info:
Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 15 June, 2018

'Luieren'

De ouders hebben het voortdurend druk met het groot brengen van hun kroost. Vooral nu de eetlust van de snel uitgroeiende jongen als maar toeneemt. In snel tempo worden de insecten aangevoerd en die verdwijnen al even rap in de wijd-opengesperde oranje kelen.

Waar veel gegeten wordt moet ook regelmatig 'sanitair' werk verricht worden door de ouders. Elke keer na het voeren van één of meerdere van de jongen inspecteert de oudervogel of er nog 'geluierd' moet worden.

Hier produceert éen van de jongen al weer zijn/haar handige 'pakketje' uitwerpselen. De timing en manier daarvan zijn duidelijk genetisch geconditioneerd ! Met de anus omhoog en naar buiten gericht zodat de nestkuil schoon en smetvrij blijft. De ouder vliegt er direct mee weg en dumpt de 'luier' even verderop in het bos.

'Getting pampered'

The adult birds are continually busy with raising their offspring. In particular at this final nest-stage when the young ones appetites grow evermore hearty. Insects are being flown in at a steady speedy pace and the bites disappear instantly in one or more of the wide-open bright orange throats.

Where lots of food is consumed, regular sanitisation also is a clockwork parental duty. Each time after completing the feeding, the parent inspects whether any of its young is due for 'pampering'.

Here a youngster produces again his/her handy package of chalk-white droppings. The timing and manner of it clearly are genetically conditioned!  With its anus pointing upward and sideways, keeping the nest bowl clean.  Thus minimizing risks of the young contracting bacteria- and viruses-induced illnesses. The parent instantly flies off with it to dump the 'pamper' package nearby in the forest.

Info:
Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 15 June, 2018

Tot volgend jaar....?

Op 19 juni was het nestje leeg. Waren de jongen na die vier dagen al toe aan uitvliegen? Lijkt wat snel, kijkend naar hun toch nog prille veertjes op 15 juni.
Zag nog wel even één van de ouders hoog in de kastanje. Dat gaf hoop dat de hele familie inmiddels toch ergens in de buurt op de vleugels was. Maar zag de jongen nergens. Het nestje was overigens nog in perfecte staat, dus leek het niet geplunderd door één of andere rover.

Het kan weer heel veel jaren duren voor ik weer eens een (broedende) grauwe vliegenvanger in de AWD zal zien.
Maar misschien keert het paartje volgend jaar gewoon terug .......?

Dit was in elk geval een onvergetelijke belevenis!

See you again next year ....?

On June 19 the tiny nest was empty. Had all four young after just these four days already flown out? It seemed early, judging by the state of their plumage on June 15.
I did see for a moment one of the parents again high up in the chesnut tree. That made me believe (hope) that the whole family was on their wings still nearby. But the young I didn't see. The delicate nest was still in perfect shape so it didn't appear plundered by some predator.

It can take many years again before I will see a (breeding) spotted flycatcher in the Amsterdamse Waterleidingduinen again. But perhaps the pair just returns to the same place next year.....?

In any case, this was an unforgetable experience!


en............een jaar later (2019)

Ongelooflijk!.........Daar is zij weer.
Op haar nieuwe nest. Op precies dezelfde plaats. In de diepe nis in de dikke kastanje stam. Terug van hun winterverblijf in tropisch midden/zuidelijk Afrika. Een formidabele reis ('s-nachts trekkend) van heen en terug in totaal in de orde van twaalf tot veertienduizend kilometer..........

and ........a year later (2019)

Incredible! .............Back she is.
On her new nest. In just the very same spot. The deep niche in the thick chesnut tree. Back from their winter quarters in tropical mid/south Africa. A formidable journey (flying at night) of in total (to and back) some twelve to forteen thousand kilometres...........

Info:
Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 14 May, 2019


Info:
Het nest van de grauwe vliegenvangers, verstoord en beschadigd door vermoedelijk een grotere vogel (vlaamse gaai, ekster ?) of door een eekhoorn of een boommarter.
The nest of the spotted flycatchers, disturbed and damaged most likely by a larger bird (jay, magpie ?), or perhaps by a squirrel or a pine marten.

Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 4 June, 2019

Na een vakantie afwezigheid van 14 dagen was ik weer terug in de AWD. Benieuwd naar hoe ik de vliegenvangers en hun nest zou aantreffen. Er wachtte mij een droeve deceptie. Ik trof het nest verlaten aan. De voorste nestrand verzakt. Vermoedelijk door een grotere vogel (gaai, ekster .....?) verstoord, of misschien door een eekhoorn of een boommarter. De eieren waarschijnlijk geroofd.

Triest dat dit ongelooflijke weerzien, het vervolg verhaal ('Tails & Tales') van deze grauwe vliegenvangers, toch geen complete herhaling mocht krijgen. Mogelijk broeden zij toch nog alsnog elders in de AWD.

.....en wie weet zijn zij ook volgend jaar opnieuw weer terug ?

After a vacation break of two weeks, I was back in the dunes (AWD). Curious how the flycatchers were doing. Back at the chesnut tree, a grave deception awaited me. The nest was abandoned. Its front edge sagged in. Damaged presumably by a larger bird (jay, magpie ....?), or perhaps by a squirrel or a pine marten. The eggs most probably gone, eaten.

Very sad that this astounding return breeding of the flycatchers, their continuing Tails and Tales', got halted short of a complete repeat of last year's succes. Perhaps, they have still enough time for making a second breeding attempt some place elsewhere in the AWD.

....and who knows they could be back once again in next year's breeding season ?


Info:
Plaats/Site: Amsterdamse Waterleidingduinen
Datum/Date: 30 Aug, 2019

Nee, ..... hun vertrouwde kastanje zullen zij volgende broedseizoen toch niet meer terugzien. Eerder schuin gewaaid is hij nu dan toch plotseling bezweken onder eigen collossaal dood gewicht, nauwelijks meer gesteund door de vergane wortels.

Definitief einde van deze boeiende Tail & Tale ....helaas.

No, .... they will not find their trusted chesnut anymore in the next breeding season. Wind-tilted in past life, it now has collapsed under its own massive dead weight, ripping apart  from its very weakened decayed roots.

A definitive end for this fascinating Tail & Tale .....sadly.

Using Format