Die zeer algemene zo alledaagse pimpelmees. Wat brengt die zomaar in de exclusieve rij van de 'Tails&Tales' vogel&foto verhalen ? Zo vertrouwd bezet die in het voorjaar het nestkastje en hangt 's-winters (....nou ja winter ?) aan de pinda's.

Nee deze Tail&Tale verhaalt over iets spectaculairders. Een blik op de Sovon soortgegevens (onder) geeft een al zekere hint.

Trek in een boeiend 'trek-verhaal' ?,    ......lees verder !

Trek

De pimpelmees is bij ons een standvogel. In zomer en winter volop aanwezig. Maar in de winter dijt de al forse lokale populatie nog (veel) verder uit. En dat (veel) slaat dan op de periodiek voorkomende piek trek. Dan is er een invasieve trek van pimpelmezen uit hun noordelijk en oostelijk palearctisch Europess  broedgebied. Zulke invasieve trek treedt op als gevolg van effecten van hoge reproductie onder broed-gunstige voorjaar's weer condities, en van daarmee samengaande en mogelijk zelfs direct daarmee samenhangende voedselschaarste. Die trek vindt dus hoofdzakelijk plaats in het najaar, en die concentreert zich in Nederland rond midden oktober.

Een interessant artikel over historische tellingen (1983-2010) van mezentrek in/door Nederland, getiteld "waar blijven toch die doortrekkende mezen" van W. van Manen is gepubliceerd in
Link: Sovon-Nieuws jaargang 25 (2012) nr 4

Over deze periode tonen de telgegevens voor de pimpelmees slechts twee tot drie significante trekpieken (1988, 2008 en 2010).

Internationale onderzoeken hebben aangetoond dat deze grote invasieve trekgroepen voor het allergrootste deel bestaan uit eerstejaars vogels.

Trek piek, mid-oktober 2025

En voortekenen voor een naderende trekpiek van pimpelmezen zijn er dit jaar al vroeg in september. Uit de Baltische staten worden dan al grote concentraties gemeld.  Die concentraties verplaatsen zich in de gebruikelijke zuidwest najaars trekrichting, en worden midden oktober gemeld door de verschillende 'trektellen' telstations langs de noord- en westkust. Telpost 'Berkheide' bij Wassenaar meldt op 17 oktober "bizarre mezentrek" met een telling van bijna 7000 pimpelmezen vliegend naar Noord. Die houdt daar ter plaatse ook op 18 oktober nog aan. Met noordwaardse verplaatsing wordt door telpost Parnassia op 18 oktober een nog hogere telpiek van meer dan 10.000 pimpelmezen gemeld, ook vliegend naar Noord.

Vogelringstation AW-Duinen

Op VRS AW-Duinen wordt de drieopéénvolgende dagen van 17-19 oktober geringd.

17 oktober

Op 17 oktober krijgen we al vroeg in de ochtend de melding door van grote groepen pimpelmezen, noordwaarts vliegend vanuit de bospercelen van Ganzenhoek bij Wassenaar. Even na tien uur zien we ze in groepen overvliegen en ook belanden er in korte tijd tientallen in meerdere van de mistnetten op de ringbaan. Om het risico van te grote aantallen te vermijden wordt mezenroep van de netten speakers gehaald en de netten ook snel daarna gesloten. Uiteindelijk worden er 85 geringd. Nagenoeg allen jonge (1kj) vogels.

18 oktober

In de avond en nacht van 17 op 18 oktober wordt er verder gevangen met een speciale mistnetten opstelling voor veldleeuweriken (nachttrekkers).
De gunstige trekcondities leveren een aanzienlijk aantal (24) veldleeuweriken op.
Omstreeks 09:00 vliegen er zeer grote groepen pimpelmezen richting Noord, pal over de baan. Het zijn er vele duizenden (ruwe schatting zo'n 7000). In rap tempo belandt een record aantal in de mistnetten. Door een extra grote bezetting van zes ringers worden die in rap tempo uitgehaald, en ook nu weer worden de netten direct gesloten.
Dat levert uiteindelijk een 'gelimiteerd' maar absoluut indrukwekkend aantal van 439 pimpelmezen op.  Nieuw geringd 431 en 8  reeds geringde terug gevangen vogels.

Van die acht blijken er 3 geringd in Moskou en 3 in Litouwen. Die geven dus een directe goede indicatie voor de herkomst richting van deze piektrek groepen, uit het Noord-Oost Europees palearctisch gebied.

Die 439 pimpelmezen in een paar uur zijn er ongeveer evenveel als normaliter in een heel VRS AW-Duinen vangjaar. Een voorgaand recent jaar met ook significant hogere aantallen gevangen pimpelmezen is 2021 (n.g.: 976, g.t. 275).