Sperwers / Eurasian Sparrow Hawks
Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD)
2021/2022
Op mijn derde telronde voor het Broedvogel Monitoring Project (BMP, Sovon) op 27 april, zag ik er voor de eerste maal sperwers. Opvallend was dat de sperwer afvloog maar niet ver, en in de omgeving bleef hangen. Binnen een dichte cluster van meters hoge meidoorns. Na een poosje posten zag ik de sperwer opnieuw. En vervolgens gebeurde er iets even onverwachts als unieks. Voor de eerste keer ooit zag ik van korte afstand sperwers paren. Het leek er dus sterk op dat deze sperwers ergens in de omgeving zullen nestelen.
On my third round of counting for the Broedvogel (breeding bird) Monitoring Project (BMP, Sovon) on 27 april, I spotted sparrow hawks here a first time. It struck me that the sparrow hawk flew off only a short distance and stayed in the area. Within a cluster of tall hawthorn trees. After posting there a short while I spotted the sparrow hawk once more. And then the most unexpected and for me unique thing happened. Close range I observed first time ever a pair of sparrow hawks mating. A promising indication that the pair was going to nest somewhere nearby.
De cluster van grote meidoorns langs de Noord rand van het Eiland van Rolvers, waarin ik de sperwers zag paren.
The cluster of tall hawthorns trees along the northern edge of the 'Eiland van Rolvers' area, in which I saw the sparrow hawks pair.
Plaats/Site: Vogelenzang,
Amsterdamse Waterleidingduinen, Eiland van Rolvers
Datum/Date: 10/7/2021
Op mijn volgende telronde op 28 mei zag ik daar geen sperwer en ook geen spoor van nestbouw. En ook niet daarna bij verdere verkenning en specifiek zoeken naar een nest in de eerste helft van juni. Maar op de telronde van 22 juni zag ik er toch weer een sperwer. En het werd nog beter. Op 5 juli op de terugweg van een vogel rondje elders in het duin, trof ik vrouw sperwer zittend in vol zicht in een lage dode boom. Hoewel zij mij zag, bleef zij zitten en ik kon haar zelfs een paar minuten lang door de verrekijker bekijken. Hoogst ongewoon voor de normaliter toch zeer schuwe sperwer. Pas toen vloog zij tenslotte rustig weg.
Die prangende vraag bleef mij dus intens bezig houden. Hebben die sperwers hier nu wel of geen nest ? En zo ja, waar dan ?. Het antwoord op die vraag krijg ik pas tijdens weer een korte inspectie op 11 juli.
Ik inspecteer dan weer de cluster meidoorns, op korte afstand van de plaats waar ik vrouw sperwer op 5 juli zag. Behoedzaam lopend tussen de eerste bomen, zie ik tussen de dicht vergroeide takken in een meidoorn kroon op 4-5 meter hoogte vage donkere contouren van iets dat lijkt op een klein nest. Een blik met de verrekijker nagelt mij aan de grond. Niet alleen zie ik een nest. Net over de nestrand steken een paar lange bruine veren. Opgewonden besef ik dat ik zie wat ik al zo lang zoek. Starend naar de staartveren van......een sperwer nestjong. Zo goed verscholen zit dit nest tussen meidoorn takken en blad, dat ik het in de afgelopen twee en een halve maanden op al mijn vijf BMP telrondes en op meerdere inspecties heb gemist. Verbijsterend en zo boeiend !
Op 5 juli had ik met de verrekijker minuten lang prachtig zicht op vrouw sperwer. Zo'n onvergetelijk mooi moment, waarbij je naderhand wel verzucht dat je nu net weer geen camera hebt meegenomen. Zo ongewoon open zat zij daar op enkele tientallen meters afstand. Op een wit-verweerde tak van de kale restanten van een forse dode meidoorn. Onverstoord, terwijl zij haar priemende blik wel continue op mij gericht hield.
Met de ontdekking van het nest wordt de reden dat zij toen zo opvallend bleef zitten, in plaats van verstoord direct weg te vliegen, nu ineens ook duidelijk. Net voor ik haar daar spotte, was ik de nestboom met haar jongen dus op slechts enkele meters gepasseerd. Die vrouw hield, vanaf die tak met goed open zicht, dus zowel haar jongen als mij in de gaten !
Bijzonder blij met deze nest vondst ga ik huiswaarts. Mij realiserend dat ik waarschijnlijk nog maar zeer weinig tijd zal hebben, voor de jongen als 'branchers' het nest zullen gaan verlaten. De tijd dringt dus voor een poging van een fotosessie. Makkelijk zal dat zeker niet worden, want goede zichtlijnen zijn er hier helemaal niet.
On my next round of counting on May 28, I see neither a sparrow hawk nor any sign of nest building. Some further searching in the first half of June was fruitless also. But the BMP count of 22 June scored a sparrow hawk again. Things got even better from there. On 5 July on the way back from some birding elsewhere in the dunes, I spotted the female sparrow hawk in plain sight perched low in a dead tree. Although she saw me, she remained perched and I could observe her through my binos for several minutes. Most unusual for the usually very shy sparrow hawk. Only then did she finally wing away but in no panic.
That pressing question keeps me wondering. Are these sparrow hawks having their nest here or not ? And if so, where ? The definitive answer I get during a brief inspection on July 11.
Again I inspect the hawthorn tree cluster. Close to where I saw the female on July 5. Walking slowly into the cluster, I discern up in the top of a hawthorn dark contours of what looks like a small nest. Checking it with the binos nails me to the ground. Not only do I see a nest. Just sticking out over the edge of the nest are a couple of long brown feathers. Excited, I realise that I finally see what I have been looking for for so long. Staring at the tail feathers of ......a young spartrow hawk. A nest so well concealed, that I missed it over the past two and a half months on all my five BMP counting rounds and several inspections in between. Amazing and so fascinating !
On 5 July I watched the female sparrow hawk close range for minutes through my binos. Such a beautiful moment that was.
Be it that I regretted carrying only binos and no camera. So unusally still and out-in-the-open did she sit there at just some tens of metres distance. On that weather-bleached white branch of the remnants of a dead tall hawthorn tree. Perched and poised, while she kept her beaming look fixed on me.
Having discovered the nest, the reason of her apparent unusual behaviour of staying perched instead of flying off instantly, now is clear and obvious. Just before I got sight of her, she will have already spotted me passing within only metres of the hawtorn tree with her young on the nest. Perched, she kept a watchful eye on both, her young and me.
I return home very excited about this nest discovery. I do realise that these young are almost branchers now and soon will move more and more away from the nest. So I do have little time left to try a photoshoot. It surely will be trying because I didn't find any reliable line of sight that allows a full view of the nest and the young.
Op 12 juli ben ik terug voor die eerste fotoshoot. Eerst inspecterend van afstand met de verrekijker zie ik dat er meerdere jongen zijn, maar hun exacte aantal blijft onduidelijk. Vier waarschijnlijk, mogelijk vijf. Eenmaal vanuit dekking onder camouflage net blijkt hoe extreem moeilijk het is om een jong tussen en door de takken in beeld te krijgen. Met veel geduld slaag ik daar tenslotte in met een magere oogst van maar enkele acceptabele fotos (onder).
On July 12, I am back at the site for that first photoshoot. Inspecting the nest first from a longer distance through the binos, I can see several young but it remains unclear how many exactly.
I believe there are four, possibly five. Once I have set up my cover under camouflage net, it gets clear how extreme difficult it is to see more than only a small part of a single young. With much patience and trying, I ultimately manage a meager score of only a couple of acceptable photos (below).
Het sperwernest 'genesteld' tussen dicht opeen groeiende takken van een meidoorn. Plukjes geruid donsveer van de jongen sieren als spierwitte zomerse 'sneeuwvlokken' het lichtgroene blad.
The nest of the sparrow hawks, nested well concealed in densely intergrown branches of a hawthorn tree. Down feathers shed by the young 'decorate' the lush green leaves like mid-summer 'snow flakes'.
Datum/Date: 12/7/2021
Een sperwerjong op het nest in de dichte meidoorn kroon houdt mij bewegingsloos gespannen in het oog.
I get an intense beaming look from a young sparrow hawk, sitting motionless on the nest in the dense top of the hawthron.
Datum/Date: 12/7/2021
Dit sperwerjong zit als beginnende takkeling net naast het nest en is daar even net iets beter zichtbaar
This young sparrow hawk brancher sits just to the side of the nest, briefly posing there with better visibility.
Datum/Date: 12/7/2021
Alert spiedend naar een overvliegende vogel.
An instant alert look at a bird flying overhead.
Datum/Date: 12/7/2021
Vrouw sperwer
Op het landgoed 'Huis te Vogelenzang' had ik, in de afgelopen twee weken gedurende enkele uren observeren, de vrouw sperwer onverstoord haar jongen meerdere malen zien voeren. Die prachtige beelden ook vastleggen was knap lastig, maar lukte in twee fotosessies uiteindelijk toch goed.
Voor deze tweede nestplaats lijkt posten in dekking, om vrouw sperwer te fotograferen tijdens het voeren van de jongen op het nest, bij voorbaat kansloos. Daarvoor wordt door alle dichte meidoorn takken het zicht op het nest veel te veel beperkt. Om ook de volwassen sperwer(s) te fotograferen, besluit ik daarom maar te posten naast de open plek met die dode meidoorns, waar ik op 5 juli vrouw sperwer zo bijzonder mooi had zien zitten. Maar helaas, vertoont vrouw sperwer zich daar geen tweede keer, en ik geef de hoop na meer dan een uur dan ook maar op.
Terwijl ik iets later in de omgeving van het nest kort enige prooi resten inspecteer, zie ik vanuit mijn ooghoek hoe plotseling een sperwer in snelle strakke glijvlucht onder de meidoorns door langs mij vliegt. Ik sta daar geheel zonder dekking, en de kans om haar te fotograferen lijkt nihil. Maar dat pakt verrassend anders uit. Ook nu houdt vrouw sperwer, zittend op een lage tak van een eik, mij van enige afstand in de gaten. Spannende momenten volgen. Mijn camera op statief staat meters verderop 'geparkeerd'. Ik zie geen andere mogelijkheid dan in een gespannen slow-mo in die richting te bewegen. Stapje voor stapje. Verwacht dat elk moment deze ultieme kans letterlijk en figuurlijk vervliegt. Dat gebeurt tot mijn verbazing en vooral opluchting niet. Onverstoorbaar blijft vrouw sperwer daar zitten kijken. In tergend spannende laatste seconden vol adrealine, verplaats ik tenslotte de camera en statief, richt en focus. 'Click' 'click'. Wow, .....zowaar gelukt!
Zij staat erop in al haar pracht (onder).
Female sparrow hawk
On the estate 'Huis te Vogelenzang' in the past two weeks, I had watched the female sparrow hawk feeding her young several times during several hours of observations. Capturing these beautiful scenes on photo was pretty hard but I managed to shoot some nice frames in two photo sessions.
For this second nest site, posting under camouflage net cover to photograph the feeding female and young looked a non-starter. Dense hawthorn branches and leaves are blocking all but a few much too resticted lines of sight. To try to photograph the adults also, I decide to post instead on the side of the open area with the dead hawthorn trees, where on July 5 I had so beautifully seen the perched female. But sadly the female doesn't cooperate this second time, and after posting for more than an hour I give up.
While I am briefly inspecting the surroundings of the nest for rests of prey, I see from the corner of my eye a sparrow hawk glide past, low through the hawthorn cluster. I stand there fully exposed without any cover so assume that my chances to get her on photo are next to nil. Things turn out surprisingly different and better. Also this time the female perches close-by on a low branch of an oak tree, and starts watching me. Exciting tense moments follow. My camera on tripod stands 'parked' quite a few metres away. Moving slow-mo foot-by-foot in that direction is my only option. At each step fearing to see the female wing off. But to my surprise and relief she doesn't. The female stays put, perched and unperturbed. In agonizing finale moments and moves, I lift, shove and rotate tripod and camera slowly in position. I focus and fire 'click' 'click'. Wow I did it, ........no, she did it !
She shines with all her elegant beauty on this photo (under).
Vrouw sperwer vliegt laag vlak langs mij en strijkt op 10-20 m afstand neer op een lage tak van een eik. Vandaar houdt zij mij minuten lang in de gaten. Haar zit lijkt ogenschijnlijk zo ontspannen, maar haar constant op mij gerichte priemende blik spreekt (spannende) boekdelen.
The female sparrow hawk flies very close-by and low past me, and perches on a low-hanging branch of an oak tree. From there she keeps an eye on me for minutes. She looks at ease sitting there, but her beaming look pinned on me speaks volumes about her tense concentration.
Datum/Date: 12/7/2021
Prooiresten
In de omgeving van het nest lagen op een paar plaatsen prooiresten van de sperwers. Merendeels losse veren van voornamelijk de vlaamse gaai. Op één plaats lagen ook andere gaai lichaamsdelen (skelet, poten, snavel).
Rests of Preys
I found rests of prey(s) in several places in the immediate surrounding of the nest. Loose feathers mainly of Eurasian jays. In one place also some other body parts (back bone, legs, bill).
Prooiresten van een juveniele vlaamse gaai, tot op het bot gestript en deels ontleed (schedel, snavel).
Rests of a prey, a juvenile jay, are stripped clean to the bone and partly dismembered (skull, bill).
Datum/Date: 13/7/2021
Enkele handpennen en armpennen van een juveniele vlaamse gaai, gevonden op meerdere plaatsen rond de nestboom.
Some primary and secundary feathers of a juvenile jay, found in several places around the nest tree.
Datum/Date: 13/7/2021
Broedseizoen 2022 ....... Slot
Met het geslaagde uitvliegen van de jongen van het prachtig verborgen en beschutte nest, had ik goede hoop op broed herhaling in 2022.
De voortekenen leken gunstig toen ik op 23 maart op mijn eerste BMP telling ronde een sperwer in de omgeving zag. Maar daar bleef het bij en volgende BMP rondes bleven ondanks intensief zoeken 'sperwer-loos'. Ook later in het jaar na het broedseizoen nam ik er geen sperwers meer waar.
Bijna een jaar later kreeg ik alsnog duidelijkheid over de afwezigheid van de sperwers. Voor de jaarvergadering van het Vogelringstation AW Duinen op 23 februari, ontving ik het jaarverslag (2022). Met daarin de vertrouwde bijdrage 'Jaarverslag Roofvogels en Uilen Amsterdamse Waterleidingduinen 2022', door Fred Koning en Henk-Jan Koning. Daarin lezend zie ik de onderstaande ontluisterende foto .........
Breeding season 2022 .......End
Vrouw sperwer is nu zelf 'prooirest'. Gepakt en geplukt door een havik in de nabijheid van haar nest.
Datum/Date: 18/5/2022
Foto: Fred Koning
Fred Koning en Henk-Jan Koning had ik in july 2021 geïnformeerd over mijn vondst van het sperwer nest. Voor hun jaarlijkse inventarisatie en ringen van de roofvogels in de AWD kwam die informatie toen te laat. De jongen waren inmiddels takkelingen en dus al te ver volgroeid om ze alsnog te kunnen ringen.
In het voorjaar 2022 doorzochten zij op 5 mei het betreffende gebied, gericht op het mogelijk herhaald broeden van de sperwer. Zij zagen toen zowel de man als de vrouw sperwer, maar een nest vonden zij toen niet.
Wel vonden zij veel prooiresten van een aanzienlijk aantal vogelsoorten. "2 merels, 1 grote lijster, 1 fitis of tjiftjaf, 1 zanglijster, 1 winterkoning, 1 koolmees, 1 pimpelmees,1 braamsluiper, 1 witte kwikstaart, 1 nachtegaal en 1 gaai" (info: Fred Koning, 6 maart 2023). Bij hun volgend bezoek op 18 mei vonden zij de gedode vrouw sperwer. Ook lokaliseerden zij nu wel het nest. Bevestigd vrijwel zeker hetzelfde nest van 2021. De meidoorn hebben zij toen niet beklommen en het is dus onbekend of de vrouw sperwer toen al eieren had.
Zoals gehoopt broedde het sperwer paar hier dus toch opnieuw in 2022, maar met deze trieste voortijdige dodelijke afloop.
Het verbaast mij dat een havik kans heeft gezien een sperwer te grijpen in dit terrein. De meidoorn begroeiing is hier grotendeels aaneengesloten. Een vrij compacte habitat die de sperwer, vliegend en manouvrerend, veel beter past dan de havik. Vermoed dat zij in een meer open stuk is gegrepen. Verrast, wellicht bij traag opvliegen uit zit.
Hoe het ook zij, een verrassend maar spijtig slot van een boeiende Tail&Tale.